پاندمی کووید -19 از زمان پیدایش چالشهای متعددی را پیش روی افراد و جوامع قرار داده است. تغییر شرایط زندگی و فاصلهگذاری اجتماعی، مشکلات روحی روانی ناشی از استرس بیماری، تعطیلی مدارس – دانشگاهها- مراکز ورزشی و تفریحی، همه و همه بر سبک زندگی ما تاثیر خواهند گذاشت. سالم نبودن سبک زندگی، زمینه بیماریهای متعددی مانند چاقی، دیابت، پرفشاری خون، بیماریهای ریوی و بیماریهای دیگری را فراهم میکند. این بیماریها نه تنها به خودی خود به فرد آسیب میزنند، بلکه عوامل خطر و عوارض ابتلا به کووید19 را نیز افزایش داده، پیش آگهی بدتری برای مبتلایان رقم میزند.
سبک زندگی جنبه های مختلفی دارد که از آن میان به تغذیه، فعالیت فیزیکی، بهداشت فردی، الگوی خواب، پرهیز از مصرف دخانیات و مواد، روابط دوستانه و خانوادگی مناسب اشاره کرد.
چاقی و دیابت از مهمترین عوامل خطرساز برای بیماران مبتلا به کووید 19 هستند، بر طبق یک مطاله از بانک جهانی، چاقی (شاخص توده بدنی بالاتر از 30) احتمال بستری شدن بعلت کووید 19 را دو برابر میکند. برای مقابله با چاقی، لازم است برنامه تغذیه و ورزش مناسب داشته باشیم.
زنان نه تنها برای خود بلکه برای کل افراد خانواده، تعیین کننده الگوی تغذیه هستند. تغذیه سالم در واقع عادات غذایی را شامل میشود که بتواند در مجموع املاح، ویتامین، پروتئین و سایر نیازهای بدن را تامین کند. مواد غذایی مختلف هر یک برای اندام های خاصی مفید هستند و مصرف جامع از این مواد باعث میشود تا نیاز روزانه به مواد و املاح مختلف تامین شود. یک برنامه غذایی سالم، برنامه روزانه ایست که مواد غذایی از هر یک از دسته های غذایی زیر با رعایت نسبت لازم در آن گنجانده شده باشد.
-
نان و غلات،
-
میوه ها و سبزیجات،
-
شیر و لبنیات،
-
گوشت و تخم مرغ و حبوبات،
-
چربیها
بدیهی است که میزان نیاز به همه این گروهها یکسان نیست و از بالا به پایین میزان نیاز روزانه به هر یک از این مواد کم میشود.
نوشیدن آب کافی روزانه (8 لیوان در روز)، استفاده از شیر و لبنیات کم چرب (حداقل روزانه دو لیوان شیر)، مصرف ماهی حداقل دوبار در هفته، پرهیز از مواد غذایی سرخ شده و فست فودها و نوشابه های گازدار، استفاده از روغن مایع گیاهی، و گنجاندن انواع آجیل و مغزهای بینمک مواردی است که برای داشتن تغذیه سالم باید در نظر گرفته شود.
در زمان فاصله گذاری اجتماعی، فعالیت بدنی از اهمیت زیادی برخوردار است. به همان اندازه که ویروس کرونا خطرناک و مرگ آفرین است، اثرات ناگوار و مخرب بی تحرکی و نشستن طولانی مدت بر سلامتی، میتواند منجر به عواقب ناخوشایندی مانند سکته قلبی و مغزی، دیابت، فشارخون بالا، چاقی، چربی خون بالا، کبد چرب، افسردگی، کاهش قوای عضلانی و ....گردد. ازسوی دیگر، فعالیت بدنی با شدت متوسط، ایمنی بدن را در مقابل کووید 19 بالا میبرد؛ همچنین در کاهش استرسهای ناشی از پاندمی موثر است. این این یک واقعیت تلخ است که در دوران مبارزه با ویروس کووید 19 مجبوریم در خانه بمانیم تا خود را از تهاجم ویروس در امان نگاه داریم. در این حالت بسیاری از فعالیتهایی که تاکنون انجام میداده ایم مانند فعالیتهای ورزشی و تفریحی دسته جمعی، گردش در طبیعت، سفر و پیاده روی همراه دوستان و آشنایان و ... محروم میشویم و به برنامه هایی روی میآوریم که کمترین فعالیت جسمانی را همراه دارد مانند تماشای تلویزیون، گشت و گذار در شبکه های اجتماعی، کتابخوانی و ...که اگر به همه ابعاد سلامت خود نیندیشیم، ممکن است در دوران خانه نشینی مبتلا به اختلال مهم کم تحرکی شویم که میتواند سرمنشاء بسیاری از مشکلات سلامتی باشد. به همان اندازه که ویروس کرونا خطرناک و مرگ آفرین است، بی تحرکی و نشستن طولانی مدت سم مهلکی است که به اندازه استفاده از یک پاکت سیگار در روز میتواند ضربه های جبران ناپذیر به سلامتی وارد آورد. حتی تنها 5 دقیقه فعالیت در ساعت میتواند اثرات مخرب نشستن طولانی مدت را خنثی کند. این موضوع نیز اهمیت دارد که انجام فعالیت بدنی و ورزش لازم نیست حتما در زمین بازی یا کوچه و خیابان یا در دل صحرا و دامن طبیعت باشد، در خانه و در دوران قرنطینه خانگی نیز میتوان فعال بود.
مهدیه سلطانی نژاد- کارشناس میانسالان مرکز بهداشت شهرستان ارزوئیه